‘Je moet zelf die wekker zetten’

Stel, je bent net afgestudeerd en zoekt een baan. Hoe pak je dat aan? Voor studenten die een entree- of mbo niveau 2-opleiding afronden, blijkt dat niet altijd even makkelijk. Daarom werd in 2018 een pilot gestart die zich richt op betere begeleiding van deze studenten. Inmiddels loopt de proef bijna ten einde en is het tijd om terug te blikken. Jongerenwerker in wording Hassan Knobbout (22) vertelt hoe het is om studenten te begeleiden, en hoe hij zijn eigen verhaal inzet om anderen te helpen.

TEKST/FOTO’s| Lotte Burger, bedrijfsjournalist OCW

Als hij over zijn werk praat, glinstert er iets in zijn ogen. Eindelijk heeft hij iets gevonden waar hij energie uit haalt, en waarvan hij het gevoel heeft te kunnen bijdragen aan de maatschappij. Dat is niet altijd zo geweest, aldus Hassan. ‘Vroeger was ik een heel onrustige jongen. Ik heb geen fijne start gekregen in mijn leven, en dat heeft nog lange tijd gevolgen gehad. Vooral op school had ik het moeilijk. Ik moest op jonge leeftijd de overstap maken naar het speciaal basisonderwijs en kwam uiteindelijk terecht in het praktijkonderwijs.’

Daar had Hassan het niet makkelijk. Hij had geen idee wat hij moest doen en maakte er naar eigen zeggen ‘nogal een potje van’. Dat duurde zo’n twee jaar. Maar op een gegeven moment kwam er een kantelpunt. Hassan: ‘Ik kreeg toch wel het besef dat het zo niet langer kon. Ik moest iets afmaken. Met dat doel voor ogen koos ik ervoor om meer tijd in mezelf te investeren en keihard te werken. En zo wist ik uiteindelijk mijn entreeopleiding, mbo niveau 1, af te ronden.’ Later stroomt Hassan door naar een koksopleiding, mbo niveau 2. Daar heeft Hassan ook nog wel wat ups en down. ‘Het was moeilijk om een stageplek te vinden en om daadwerkelijk een stage af te ronden. Maar er was een docent die in mij geloofde en mij hielp de studie af te maken. Dat is voor mij heel waardevol geweest.’

Zorg vs. begeleiden

Maar kok worden, dat leek Hassan toch geen goed idee. Hij kiest ervoor om door te leren. En omdat hij inmiddels buiten schooltijd wat ervaring opdoet als activiteitenbegeleider bij de Ricardo van Rhijn Foundation, besluit hij te kiezen voor een opleiding in de maatschappelijke zorg. ‘Dat was niet erg geslaagd’, lacht Hassan. ‘Die opleiding richt zich heel erg op het verzorgen van mensen, terwijl ik het juist interessant vind om jongeren te begeleiden. Ofwel, de meer maatschappelijke kant van de studie. Toch was dat jaar nuttig, want ik kwam erachter wat ik wel en niet wilde.’  

Zodoende stopt hij met zijn studie en kiest hij voor een nieuwe opleiding. Dit keer als persoonlijke begeleider. Via die opleiding krijgt hij lucht van een pilot die mbo-studenten helpt bij het vinden van een plek op de arbeidsmarkt. ‘Precies wat bij mij past’, aldus Hassan. Hij besluit een brief te schrijven, maar krijgt in eerste instantie te horen dat er geen stageplekken meer zijn. Maar in december krijgt hij toch een uitnodiging, of hij wil langskomen voor een gesprek. Hassan krijgt het vertrouwen en mag onder andere meedraaien op mboRijnland. Hier begeleidt hij studenten van het mbo niveau 1 en 2. ‘Ik heb inmiddels zo’n dertig jongeren voorbij zien komen. En ik weet nu zeker dat dit is wat ik wil doen. Ik krijg er een “boost” van om jongeren vooruit te zien gaan, te zien groeien. Want daar gaat veel tijd en moeite in zitten, kan ik je vertellen.’

Het is volgens Hassan niet de makkelijkste doelgroep. ‘Ik weet er alles van, ik heb ook ooit in een klas op het mbo 1 en 2 gezeten. Ik had niet altijd zin om mijn best te doen voor dingen. Het was moeilijk om ergens energie voor op te brengen. Maar door mijn verhaal met de studenten te delen, hoop ik een inspiratie voor hen te kunnen zijn. En ja, dat kost tijd.’ Dat is volgens Hassan ook te wijten aan de omgeving waar veel van deze jongeren in zitten. ‘Deze studenten hebben vaak geen rolmodel. Geen ouders of vrienden die hen kunnen stimuleren of helpen. Ik probeer die cirkel te doorbreken en hen te laten inzien dat je echt wat van het leven kunt maken. Daarbij zeg ik wel altijd: “Jij moet zelf die wekker zetten om uit bed te komen. Dat kan ik niet voor je doen”. Maar dat snappen ze meestal wel’, lacht Hassan.

Grote drempel

Wat Hassan de jongeren nog meer bijbrengt? ‘Wat mij erg opvalt, is dat een groot aantal studenten geen cv heeft en niet weet hoe zij een motivatiebrief moet schrijven. Daar gaan we allereerst mee aan de slag. Daarnaast probeer ik samen met hen de vraag te beantwoorden: wat vind je nu echt leuk om te doen? Zo gaf een van de studenten aan het leuk te vinden om met mode bezig te zijn. Dus ik heb hem geadviseerd de stad in te gaan en een paar sneakerwinkels binnen te stappen, op zoek naar een (bij)baan voor de zomer. Dat lijkt voor ons heel makkelijk, maar voor hen is dat vaak een grote drempel. Ik geef ze dan mee waar ze op moeten letten, zodat ze representatief overkomen.’

Ook begeleidt Hassan studenten met het vinden van een stage. Dat gaat niet altijd soepel. ‘Deze doelgroep heeft helaas vaak te maken met stagediscriminatie. Dat is misschien niet altijd heel duidelijk merkbaar, maar inmiddels voel ik het aan. Je wordt niet teruggebeld, mensen hebben zogenaamd geen tijd voor je. En dat is jammer, want als je deze studenten vertrouwen geeft, kunnen ze veel voor je terugdoen.’

Andere invulling

Overigens heeft corona wel wat veranderd in de begeleiding. Dat maakt het werk voor Hassan extra uitdagend. ‘Ik probeer via de telefoon en e-mail met iedereen in contact te blijven. Ook omdat voor sommige studenten hun stage abrupt is gestopt. Dan probeer ik samen met deze jongeren te zoeken naar een andere invulling van hun tijd. Meestal gaat dat goed, maar soms verdwijnt iemand ook van de radar. Maar dat proberen we natuurlijk zoveel mogelijk te voorkomen.’

Voor Hassan zit zijn werk voor de pilot er bijna op. Hij hoopt over een aantal maanden zijn opleiding definitief af te ronden. ‘Dan ben ik dus van het praktijkonderwijs doorgegroeid naar mbo niveau 4. Volgens mij mag ik daar best trots op zijn.’ En mooie plannen voor de toekomst heeft hij ook al. ‘Ik wil graag trainingen ontwikkelen voor studenten in deze doelgroep. Zo ben ik bezig met een training over zelfvertrouwen, en een training die de jongeren iets leert over hoe om te gaan met geld. Als alles volgens plan verloopt, kan ik hier na de zomer al mee beginnen. Dat zou voor mij echt een droom zijn die uitkomt.’